Jean Dell, de onderwijzer

Bonjour les enfants, excusez-moi je suis très en retard. J’ai été retenu au Tribunal correctionnel suite au regard un p’tit peu sévère que j’ai lancé à Sébastien quand il a enflammé le réfectoire. Enfin, tout ça est réglé, je verserai à sa famille un franc de dommages et intérêts, hein.

Zo begint de sketch van Jean Dell over een leerkracht in een klas, anno 2008. Hij onderbreekt zijn les voor een rinkelend mobieltje 

Ah, il y a un portable qui sonne dans la classe ... c’est le tien Jean-Charles!? Oui, oui, prends l’appel, je t’en prie, prends l’appel, oui oui, pas d’problème ... (alors est-ce qu’on peut parler moins fort, pour ne pas déranger Jean-Charles .. j’ai donc corrigé vos dictées ...) Tu as fini Jean-Charles? Merci de me prévenir, merci c’est gentil.

of voor een leerling die teken doet dat hij een sigaretje wil opsteken

Oui, tu peux fumer Romain, oui oui … non, excuse-moi, je n’en ai plus, non.

en verbetert de kopijen van de leerlingen niet in rood maar in zachtpaars, uit voorzorg. De sketch kabbelt vrolijk verder over Saigon dat niet aan de Loire ligt en Charles de Gaulle die geen voetballer is. Op het einde van de les staat de politie de onderwijzer op te wachten, omdat een leerlinge - die door hem tijdens de les gewekt werd - klacht heeft ingediend wegens tapage nocture (nachtlawaai).  L'instit Jean Dell verlaat zijn klas met de woorden

Laissez vos cartables (boekentassen) sur la table, je les porterai moi-même jusqu'à la sortie, comme d'habitude.

Wees gerust, zelfs nu ik delen van de tekst weggegeven heb blijft de sketch volledig overeind. Om te beluisteren en herbeluisteren. Merci Jean Dell!

Waar ligt outre-Quiévrain?

Audregnies (Quiévrain) - foto: grandadswar.mrallsophistory.com  

  


Het stond in LeMonde.fr.: Outre-Quiévrain, la pâte à tartiner au spéculoos fait l'objet d'une bataille commerciale et juridique hargneuse. Vrij vertaald: Bitsig juridisch en commerciëel getouwtrek om speculaaspasta in Belgenland. Extra sappige perskop dankzij de bijwoordelijke bepaling outre-Quiévrain.  Deze oorspronkelijk Belgische uitdrukking betekent letterlijk  'aan de overzijde van' Quiévrain, een Waals dorpje -waar duivenmelkers thuis zijn- aan de grens met Frankrijk.
Maar waar ligt outre- dan precies? Vaak is het overduidelijk. Outre-Rhin (over de Rijn) verwijst naar Duitsland, outre-Manche (over het Kanaal) is in Groot-Brittannië en outre-Atlantique in Amerika. Over de ligging van de Franse D.O.M.-T.O.M,  les Départements et Territoires d'outre-mer bestaat evenmin twijfel, dat is gewoon: ergens overzee. Ook toen Chateaubriand postuum zijn 'Mémoires d'outre-tombe' (1848) liet publiceren wilde hij ons graag doen geloven dat hij ons toesprak van aan gene zijde van het graf, om Van Dale te citeren, vanuit l'au-delà, duidelijk het hiernamaals dus.
En outre-Quiévrain ? In praktijk ligt het eraan van welke kant men het bekijkt. Een Waal kijkt dan naar Frankrijk en een Fransman naar België. Logisch. Alhoewel. In de nieuwste versie van de Petit Larousse Illustré (2011) staat toch maar

outre-Quiévrain adv. (de Quiévrain, n.pr.). En France. Il travaille outre-Quiévrain.

Speculaaspastagevecht in Frankrijk? Nog  niet ...

Voor meer spraakverwarringen, lees ook Les mots inexistants en Smakelijk misverstand.

Souvenirs d'enfance, fance, fance

Tekening: Orbie





Wat hebben drie katjes, een strohoed, een deurmat en een slaapwandelaar met elkaar te maken? Wat is het verband tussen een rapport, kabaal, een marathon en nonkel Jules? En wat hebben Julius Caesar, boontjes, een kokosboom en een kaartspel met elkaar gemeen? Het antwoord zit in het Franse une kyrielle, een spelletje waarbij slierten woordjes - die telkens beginnen met het einde van het vorige woord- worden afgedreund, in een ritme van drie: tatataa-tatataa-tatataa-taa-taa! Als alles goed gaat komt men weer aan ... bij het begin. Eindeloos woordjes leren. Allez, on y va :

Trois p'tits chats, trois p'tits chats, trois p'tits chats chats chats,
Chapeau d'paille, chapeau d'paille, chapeau d'paille paille paille,
Paillasson, paillasson, paillasson son son,
Somnambule, somnambule,somnambule bule bule,
Bulletin, bulletin, bulletin tin tin,
Tintamarre, tintamarre, tintamarre marre marre,
Marathon, marathon, marathon thon thon,
Tonton Jules, tonton Jules, tonton Jules Jules Jules,
Jules César, Jules César, Jules César sar sar,
S'Haricots, s'haricots, s'haricots co co,
Cocotier, cocotier, cocotier tier tier,
Tierce à trois, tierce à trois, tierce à trois trois trois,
Trois p'tits chats, trois p'tits chats, trois p'tits chats chats chats.

Sommigen springen liever van tintamarre (kabaal) over op marabout langs bout de ficelle (stukje touw) naar selle de cheval (paardenzadel) en cheval de Troie (Trojaans paard) tot trois petits chats. Andere grapjassen houden een verlenging of lus in petto met trois petits chiens (!), chiens de garde (waakhonden), garde-à-vous (geef acht), vous voulez, lait de vache (koeienmelk), en ga zo maar door. Varianten te over: une vraie kyrielle de kyrielles!

Voor andere woordspelletjes, lees ook Les virelangues.

De groene yellow submarine

Gelukkig zijn Nederlands- en Franstaligen het wél eens over de kleuren van de verkeerslichten: groen licht is feu vert en rood licht feu rouge. Maar het kan ook anders. Iemand die groen lacht in het Nederlands rit jaune in het Frans en wie groen van nijd wordt fait une jaunisse en français. Een groentje is un bleu en een blauw oog wordt un oeil au beurre noir. Goed, misschien zit de Franse poisson rouge dichter bij de realiteit dan onze goudvis. Maar boterbloemen? Toch glanzend geel als boereboter, niet? In het Frans zijn ze goudgeel, des boutons-d'or.  Ja, er zijn schemerzones waar groen, bruin en goud zich vermengen: kennen wij de zachte savon mou of savon vert onder de benaming groene of bruine zeep, dan kopen we ze in onze supermarkt vaak van het merk ... d'Or. Des goûts et (surtout) des couleurs, on ne discute pas, dat is duidelijk nu. Maar eerlijk, wat is de kleur van de duikboot van de Beatles? Inderdaad. Maar niet in het Frans: daar wordt de olijke yellow submarine un sous-marin vert! "We all live in a yellow submarine" klinkt  dan als volgt:

"Nous partions dans un beau sous-marin vert, un sous-marin vert, vert comme la mer; Tantôt vert, tantôt vert et tantôt bleu (!), Tantôt vert et bleu, comme nos rêves bleus."

Tekenaar Baba Lapuss' voelt mee met de Fab Four en laat zijn stripfiguurtje Le Piou - een gekke, hm, groene vogel die vaak opduikt in de Spirou-albums - met een verfkwast de klus klaren.

Voor andere berichten i.v.m. muziek lees ook Le petit bal perdu , Alors on chante, Mick Jagger en français, Jong geleerd.