Jong geleerd

Kinderdeuntjes, zelfs Franse, we vergeten ze nooit helemaal. Niet verwonderlijk want het zijn per definitie eenvoudige liedjes, met repetitieve tekst en vaak op rijm. Neuriet u in gedachten even mee?

Sur le pont / d'Avignon / l'on y danse l'on y danse / sur le pont / d'Avignon / l'on y danse / tout en rond.

Of nog:

 Frère Jacques (x2) / dormez-vous ?(x2) / sonnent les matines (x2) / (om te besluiten met -sorry, niet bim bam bom, maar wèl het Franse-:) ding ding dong.

En hoe zit het met de wijsjes van de evergreens 'Au clair de la lune' of 'Petit Papa Noël'? Eveneens geen probleem waarschijnlijk, alhoewel, de teksten ... hoe gingen die ook alweer? 

Over een -u die in een -o verandert, en omgekeerd.

Ja, ook hier gaat het vandaag over een vulkaan. Zij het niet over de correcte uitspraak van de Ijslandse Eyjafjallajökull  - de leuke vertaling 'eilandenbergengletsjer' die Taalpost voorstelt is minstens even exotisch -  maar wèl over de letters -u en -o in het Nederlandse vulkaan en in het Franse volcan. Beide woorden zijn bijna identiek, op de letters -u en -o na. En zo zijn er nog wel een aantal. Gemakkelijk? Vaak wel, zeker als de -u en -o gevolgd worden door de letters -nct, zoals in:  

functie/fonction -  punctueel/ponctuel - conjunctuur/conjoncture - disjunctie/disjonction -punctuatie/ponctuation - conjunctie/conjonction

Maar, even vaak leidt deze grote gelijkenis ons om de tuin. Woorden zoals corrupt, consument, functioneren, fundament, secundair en adjunct bijvoorbeeld hebben een Franse air over zich, maar zijn in werkelijkheid toch nèt een beetje anders:

(corrupt) une politique corrompue, (consument) les droits du consommateur, (functioneren) l'appareil ne fonctionne plus, (secundair) l'enseignement secondaire, (adjunct) le directeur adjoint, (consumeren) une voiture qui consomme peu, (fundament) les fondations d'un bâtiment/les fondements d'une religion 

Het omgekeerde doet zich eveneens voor: moslim in het Nederlands wordt musulman in het Frans. Mogen we hieruit besluiten dat een -u vaak in een -o verandert, en omgekeerd? Tja, om binnen de thematiek te blijven: een vlucht met het vliegtuig is inderdaad 'un vol (d'avion)' en een aswolk wordt in het Frans ...un  nuage de cendre. Maar daar blijft het ook bij. Aan alle landgenoten die alsnog goed thuisgeraakt zijn: Welkom/Bienvenue!

Frequente fouten voorkomen

Hoe vertaalt u 'bijgevolg' ? Door 'par conséquent' ? Prima! Of dacht u eerder aan 'conséquence'? Dat kan ook, maar enkel in combinatie met 'en'. Laat ons voor alle duidelijkheid even resumeren:

'bijgevolg'  =  'en conséquence'  of   'par conséquent'.

Verwarrend?

Een handig trucje om ze voorgoed uit elkaar te houden is : wat begint met -e eindigt ook met -e.  Dus: en + conséquence' ! 
'Par' begint niet met -e , dus ...en conséquence ;-) ...:  par conséquent!

Een goed Frans boek

Of ik een goed Frans boek ken - die vraag krijg ik wel eens -  dat vlot leest en niet te moeilijk van taal is? Misschien wel. Des goûts et des couleurs on ne discute pas, bien sûr, maar de roman 'Ensemble c'est tout' van Anna Gavalda vind ik een heerlijk boek. Directe dialogen, rake typeringen, een tikje romantiek ... en op het einde komt alles toch nog goed: dè ideale feelgoodroman om uw Frans op peil te houden. Laat u niet afschrikken door de dikte van deze kanjer: de 604 bladzijden lezen als een trein.

Anna Gavalda, Ensemble c'est tout, uitgeverij Le Dilettante, 2004, 22 euro.

Lees ook Franse luisterboeken en Prix Goncourt 2001: Rouge Brésil

Ah bon?

Het is niet moeilijk om vriendelijk te zijn in het Frans. Zegt u nu zelf: Gelukkige verjaardag/Bon anniversaire, Fijn weekend/Bon week-end, Prettige vakantie/Bonnes vacances, Fijne avond/Bonne soirée, Veel geluk/Bonne chance. Met 'bon' zitten we vaak goed. Nog een paar voorbeelden? Smakelijk/Bon appétit, Rij veilig/Bonne route, Slaap wel/Bonne nuit. Ah bon, dus altijd bon? Natuurlijk niet. Joyeux of heureux kan ook, zoals in Heureux anniversaire of Joyeux Noël. En Prompt rétablissement (de tweede -p niet uitspreken) of Meilleure santé om iemand beterschap te wensen. En wat met vrolijk Pasen? Joyeuses Pâques!